Yabancı Çalışanların Sosyal Güvenliği
1- Sosyal Sigorta Hükümleri Açısından:
5510 sayılı Kanun’un “Sigortalı sayılanlar” başlıklı 4’üncü
maddesinin birinci fırkasının (a) bendine göre; hizmet akdi ile bir veya
birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar sigortalı sayılır. Aynı
maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi hükmü ise aşağıdaki gibidir:
“c) Birinci fıkranın (a) bendi gereği sigortalı sayılanlara ilişkin
hükümler, mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal
güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hariç olmak üzere,
yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar hakkında da
uygulanır.”
5510 sayılı Kanun’un “Sigortalı sayılmayanlar” başlıklı 6’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ise aşağıdaki gibidir:
“e) Bu kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları hükümlerinin
uygulanmasında; yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş
tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için
gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tâbi olduğunu belgeleyen
kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan,
yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi
olanlar, bu Kanunun 4’üncü ve 5’inci maddelerine göre sigortalı
sayılmazlar.”
Bu hükümlere göre;
1- Mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış bir ülke uyruğunda olan,
2- Yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o
kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı
ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen,
Yabancılar, Türkiye’de 5510 sayılı Kanun açısından sigortalı sayılmayacaktır.
| Türkiye Cumhuriyeti ile sosyal güvenlik anlaşması imzalayan ülkeler aşağıdaki gibidir. |
| Almanya |
Arnavutluk |
Avusturya |
| Azerbaycan |
Belçika |
Bosna Hersek |
| Çek Cumhuriyeti |
Danimarka |
Gürcistan |
| Fransa |
Hollanda |
İngiltere |
| İsveç |
İsviçre |
K.K.T.C. |
| Kanada |
Kebek |
Libya |
| Lüksemburg |
Makedonya |
Norveç |
| Romanya |
Yukarıda yer verilen ülkeler haricinde bir ülkeden Türkiye’ye gelen
ve bir işverene bağlı olarak hizmet akdi ile çalışan yabancılar, 5510
sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin ikinci fırkasının (c) bendi gereği,
aynı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi
olacak, bir diğer söyleyişle Türkiye’de sigortalı kabul edileceklerdir.
Ancak, bu kişilerden; yabancı ülkede kurulu bir kuruluş tarafından ve o
kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilenler ve
yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyenler, 5510 sayılı
Kanun kapsamında sigortalı sayılmayacaktır.
Bu durumda, mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslar arası sosyal
güvenlik anlaşması yapılmamış bir ülke uyruğunda olup, Türkiye’de kurulu
bir şirkette hizmet akdine dayalı (Türkiye’deki şirketin bordrosuna ve
yönetim kademesine dâhil olarak) çalışan (bir diğer ifadeyle, geçici bir
görev için yurt dışındaki şirket adına Türkiye’ye gönderilmemiş olan)
bir yabancı, 5510 sayılı Kanun’un “sosyal sigorta hükümleri” başlıklı
ikinci kısmındaki hükümlere tabi olacaktır.
Sigortalıların işleri nedeniyle geçici olarak yurt dışında bulunmaları
MADDE 10- 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan
sigortalıların işverenleri tarafından geçici görevle yurt dışına
gönderilmeleri, (c) bendinde sayılan sigortalıların mevzuatlarında
belirtilen usûle uygun olarak yurt dışına gönderilmeleri veya (b)
bendinde sayılanların sigortalılığa esas çalışması nedeniyle yurt
dışında bulunmaları halinde, bu görevleri yaptıkları sürece,
sigortalıların ve işverenlerin sosyal sigortaya ilişkin hak ve
yükümlülükleri devam eder
2- Genel Sağlık Sigortası Hükümleri Açısından:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu,
temelde üç ayrı kısma ayrılmaktadır. Bunlar; “Sosyal Sigorta Hükümleri”,
“Genel Sağlık Sigortası Hükümleri” ve “Primlere İlişkin Hükümler”dir.
Yukarıdaki (3.1) numaralı bölümde konu, yabancıların “sosyal sigorta
hükümleri” karşısındaki durumları açısından incelenmiştir.
Yabancıların “genel sağlık sigortası hükümleri” açısından ise, 5510
sayılı Kanun’un “Genel sağlık sigortalısı sayılanlar” 60’ıncı maddesinin
birinci fıkrasının (d) bendi hükmüne bakılmalıdır. Söz konusu hüküm;
“d) Mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış
yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında
sigortalı olmayan kişiler, genel sağlık sigortalısı sayılır.”
şeklindedir.Bu durumda, Türkiye’de oturma iznine sahip olan ve yabancı
bir ülkede de sigortalı olmayan kişiler, Türkiye’de 5510 sayılı Kanun
kapsamında “genel sağlık sigortası hükümleri” kapsamında kabul
edilecektir.
Bunlara sağlık hak sahipliği oluşturulabilmesi için Türkiye de bir
yıldan fazla ikamet şartı bulunmaktadır. Bir yıldan sonra GSS pirimi
kesilmektedir. Ayrıca Vatandaşlık numarası alınması gerekmektedir.
3- İş Kanunu Açısından:
Türkiye’de istihdam edilen yabancı uyruklu kişilerin de çalışma
saati, fazla mesai, ücretli ve ücretsiz izinler, kıdem tazminatı ve
ihbar önelleri, toplu sözleşme hakkı, hizmet sözleşmesinin akdi ve feshi
gibi 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca düzenlenen bütün konularda Türk
vatandaşları ile aynı haklara sahiptirler.
4- İşsizlik Sigortası Açısından:4447
sayılı Kanunun 46. maddesine göre, Türkiye Cumhuriyeti ile
mütekabiliyet esasına dayalı olarak sosyal güvenlik anlaşması imzalamış
ülkelerin vatandaşları, bu anlaşmalara göre Türkiye’de çalışmaları
durumunda işsizlik sigortasına tabiidirler.
Ülkemiz sosyal güvenlik alanında 22 sözleşme imzalamıştır. Bu
ülkeler: 1- Almanya 2- Arnavutluk 3- Avusturya 4- Azerbaycan 5- Belçika
6- Bosna Hersek 7- Çek Cumhuriyeti 8- Danimarka 9- Gürcistan 10- Fransa
11- Hollanda 12- İngiltere 13- İsveç 14- İsviçre 15- K.K.T.C. 16- Kanada
17- Kebek 18- Libya 19- Makedonya 20- Norveç 21- Lüksemburg 22- Romanya
| 5510 SAYILI KANUNUN 4 ÜNCÜ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASININ
(A) BENDİ KAPSAMINDA HİZMET AKDİNE İSTİNADEN ÇALIŞAN SİGORTALILAR
YÖNÜNDEN BELGE TÜRLERİ |
| 1 NOLU BELGE: HİZMET AKDİ İLE TÜM SİGORTA KOLLARINA TABİ ÇALIŞANLAR(YABANCI UYRUKLU SİGORTALILAR DAHİL) |
| Seçilebilecek Kanun Türü |
5084-5350-5615-5746-4447-4857-5510 |
| Sigorta Kolları |
Sigortalı Hissesi(%) |
İşveren Hissesi(%) |
Toplam Hisse(%) |
| Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi |
- |
1 ila 6,5 |
1 ila 6,5 |
| Malullük Yaşlılık ve Ölüm Sigortası Primi |
9 |
11 |
20 |
| Genel Sağlık Sigortası Primi |
5 |
7,5 |
12,5 |
| İşsizlik Sigortası Primi |
1 |
2 |
3 |
| Toplam |
15 |
21,5 ila 27 |
36,5 ila 42 |
5510 sayılı Kanuna göre yabancı işveren bağımsız çalışan ve şirket ortaklarının sigortalılığı
Kanunla ve kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulu Sosyal
Güvenlik Kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene
bağlı olmaksızın kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar Bağ-Kur
sigortalısı sayılmışlardır.
5510 sayılı kanunun dördüncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince sigortalı sayılmışlardır.
Kimler 4/b Sayılır.
1. Kanunla ve Kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulu sosyal
güvenlik kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene
hizmet akdi ile bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlardan;,
2. Esnaf ve sanatkarlar ile diğer bağımsız çalışanlardan ticari kazanç
veya serbest meslek kazancı dolayısıyla gerçek veya basit usulde gelir
vergisi mükellefi olanlar ile gelir vergisinden muaf olanlardan esnaf ve
sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluşlarına
usulüne uygun olarak kayıtlı olanlar
3. Kollektif şirketlerin ortakları
4. Adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları
5. Limited şirket ortakları
6. Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları
7. Donatma iştirakleri ortakları
8. Anonim şirketlerin kurucu ortakları ve yönetim kurulu üyesi olan ortakları
9. TC vatandaşı olmayan yabancı uyruklular da ülkemizdeki ticari faaliyetleri nedeniyle 04.10.2000 tarihinden itibaren
10. Kanunun 24. maddesinin “Sigortalı Sayılanlar” başlıklı bölümünde
belirtilen çalışmaları devam ederken belediye başkanlığına seçilenlerin,
bu faaliyetlerini belediye başkanlığına seçildiği tarihten sonra da
sürdürmeleri halinde, bu çalışmalarını sona erdirmedikleri müddetçe T.C.
Emekli Sandığınca irtibatlandırılmadıklarından
4/b sigortalısı sayılırlar.
5510.sayılı Kanunun 6.maddesinde Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli
sigorta kolları hükümlerinin uygulanmasında; e bendi “Yabancı bir ülkede
kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına
Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya
tâbi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına
bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal
güvenlik mevzuatına tâbi olanlar …………… 4 üncü ve 5 inci maddelere göre
sigortalı sayılmaz.”denilmektedir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre
Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında
ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi olanlar sigortalı
sayılmayacaktır.
1- Türkiye de bağımsız çalışması bulunan, ancak bu çalışmasından önce
vatandaşı bulunduğu ülkede sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödeyen ve
prim ödemeye devam eden, bu kuruluşlardan emekli olanlar, çalışma izin
belgesi ile birlikte vatandaşı olduğu ülkede sosyal güvenlik kurumlarına
prim ödediklerini ve ödemelerinin devam ettiğini veya emekli aylığı
aldıklarını gösterir (yeminli tercüme bürolarınca veya mahalli
konsolosluklar aracılığıyla tercüme edilmiş) hizmet cetvelini veya aylık
aldığını gösterir belgeyi il müdürlüklerimize ibraz etmeleri halinde,
5510 sayılı kanunun 4/b maddesi kapsamında (Bağ kur) zorunlu sigortalı
olamayacaklardır.
2- Vatandaşı olduğu ülkede sosyal güvenlik kurumuna tabi bir
çalışması bulunmayan bu kuruluşlardan emekli olmayan veya ülkesinde
sosyal güvenlik kuruluşu bulunmayanlardan Türkiye’de bağımsız çalışması
bulunanlar 5510 sayılı kanunun 4/b maddesi kapsamında (Bağ kur) zorunlu
sigortalı olacaklardır.
3-Türkiye’de bağımsız çalışması bulunan, durumlarını belgelemeyenler
için ayrıca bir araştırma yapılmaksızın kayıt ve tescil yapılacaktır.
| Ülkemiz sosyal güvenlik alanında 22 ülke ile sözleşme imzalamıştır |
| Almanya |
Arnavutluk |
Avusturya |
| Azerbaycan |
Belçika |
Bosna Hersek |
| Çek Cumhuriyeti |
Danimarka |
Gürcistan |
| Fransa |
Hollanda |
İngiltere |
| İsveç |
İsviçre |
K.K.T.C. |
| Kanada |
Kebek |
Libya |
| Lüksemburg |
Makedonya |
Norveç |
| Romanya |
|
|
ATA KURUMSAL DANIŞMANLIK OLARAK
BAKANLIKLARDA Kİ İŞ VE EVRAK TAKİPLERİNİZi EN UYGUN FİYAT GARANTİSİ İLE
KURUMSAL VE HIZLI BİR ŞEKİLDE GERÇEKLEŞTİRİYORUZ.
TÜM RESMİ İŞLEMLERİNİZ İÇİN DANIŞMANLIK HİZMETLERİMİZDEN FAYDALANABİLİRSİNİZ.
DAHA DETAYLI BİLGİ İÇİN 08:00-19:00
ARASI 0312 419 82 80 NOLU TELEFONDAN 08:00-23:00 SAATLERİ ARASINDA 0544
446 0 444 NOLU TELEFONDAN İLETİŞİM KURABİLİRSİNİZ
